High and dirty: smerige km's én hoe het beter kan (onderweg en ter plaatse)
Ja, ik vertrek morgen zelf met het vliegtuig naar Stockholm op bezoek en ja, ik reis echt graag via het luchtverkeer. Zelfs het uren op voorhand aanwezig zijn op de luchthaven en de veel te dure en niet eens zo'n lekkere koffies neem ik er graag bij, ze horen bij het avontuur. Je bent in no time op je vakantiebestemming en hoeft niet te sleuren met al die bagage. Als je geluk hebt, moet je zelfs niet eens overstappen om van rainy België op je exotische bestemming te belanden. Maar hoe meer ik te weten kom over de immense impact van vliegtuigreizen, hoe vaker ik mij afvraag of het nu echt per se nodig is om elke keer het vliegtuig te nemen en hoe vaker ik mij best wel wat schaam om die 'gemakkelijke' keuze. Omdat ik nu juist zelf nog een vliegtuigreis op de planning heb staan, leek er mij geen beter moment om voor de start van #Ecoktober eerst in eigen boezem te kijken.
Er bestaan online verschillende sites waar je kan berekenen hoeveel CO2 je uitstoot met je vliegtuigreis, en ik was zelf heel benieuwd naar de uitkomst hiervan. Ik heb mijn gegevens op vier websites ingevuld en ik kwam vier totaal verschillende getallen uit. Ik hoor je al denken, ,,Kloppen die cijfers dan wel?'' Ja en nee. Het is al lang bekend dat de vervuiling door luchtverkeer groot is, alleen is nog niet bekend of die impact nu groot, heel groot of heel erg groot is. Elke site gaat uit van andere factoren voor de berekening zoals bijvoorbeeld de grootte en ouderdom van het toestel waarmee je vliegt, de vervuiling door condensstrepen in de lucht, de tijd dat het vliegtuig moet lobbyen voordat het is waar het moet zijn, ... Dus heb ik een gemiddelde berekend, een retourtje Charleroi-Stockholm veroorzaakt 463 kg CO2 uitstoot. Dit getal zegt jou waarschijnlijk even weinig als mij, dus hier even een vergelijking: om deze vervuiling te compenseren zou ik bijna 10 maanden (zo'n 289 dagen) vegetarisch moeten eten. En daar schrok ik toch wel van.
Je kan via bepaalde organisaties kiezen om je CO2 uitstoot af te kopen door een miniem geldbedrag (vaak nog geen 20 euro) te betalen zodat zij er met dat geld voor kunnen zorgen dat duurzame bosprojecten gesteund worden, dat bepaalde groene gebieden beschermd blijven of dat ontwikkelingsgebieden toegang krijgen tot groene energie. Hoeveel geld er effectief juist terecht komt en in welke mate je CO2 uitstoot dan effectief veel verlaagd is nog maar de vraag. Voor reizen buiten Europa kun je bijna niet anders dan met het vliegtuig reizen, maar voor reizen binnen ons continent zijn er eigenlijk genoeg goede opties om van een vliegtuigreis af te wijken. Het lijkt mij beter dat we ons reisgedrag, en dan spreek ik vooral tegen mijzelf en andere millennials vol wanderlust, wat vaker in vraag stellen. Moet ik echt zo'n verre reizen maken of heb ik last van fomo, het gevoel dat ik dit moet doen omdat iedereen van mijn generatie dit doet?
Kies voor de trein, fiets, touringbus, of ga carpoolen
De uitstoot die veroorzaakt wordt als je je per trein verplaatst is gigantisch veel lager dan vervoer door de lucht en op die manier kan je de omgeving beter in je opnemen. Je stapt op en af waar je wilt en kunt daardoor heel flexibel reizen. Je hebt ruimte voor je bagage en tijd genoeg om een boek te lezen, bij te babbelen met je reisgezelschap of nieuwe contacten te leggen met locals in de zetel naast je. Er zijn verschillende opties in verschillende prijsklassen. Zo kan je bijvoorbeeld naar 30 verschillende landen reizen met één Interrail reispas of ben je met de Eurostar of Thalys vliegensvlug op je eindbestemming, of je reist telkens via de vervoersmaatschappij van het lokale wegennet. Op deze manier ontdek je de schoonheid van landen dichterbij en zul je beseffen dat je niet per se voor zo'n verre vlucht moet kiezen. Je zou nog verschieten welke variatie aan landschappen je in Europa vindt!
En voor de echte avonturiers, er is een Nederlands koppel dat met hun project 'Miles that matter' samen km's verzameld zodat ze niet met het vliegtuig, maar op een meer verantwoorde manier op hun uitwisseling naar Maleisië kunnen. Zo wordt niet enkel hun land van bestemming een uitdaging maar de volledige reis door afwisselende, totaal verschillende landen en klimaten.
Ik moet zeggen dat reizen met je fiets als vervoersmiddel mij in het begin niets zei. Ik dacht meteen aan semi professionele fietserkledij en getrainde kuiten, grote, goed voorziene 'eerste hulp bij banden of kettingen' koffers en hondenweer waar je nog 300 km in mag blijven fietsen tot de volgende stop. Maar toen las ik dat iemand vanuit Engeland enkele zomers terug met de fiets naar China is gereden en hoorde ik nog een ander verhaal van een Nederlands koppel dat samen met hun kinderen steeds meer fietsreizen naar onder andere Rome onderneemt. Nog een ander gezin fietste van juli 2016 tot augustus 2017 14786 km in 18 landen. En er zijn nog zoveel meer geslaagde en inspirerende verhalen van mensen die de fiets nemen voor hun reisavontuur. Breng je conditie geleidelijk op peil voordat je vertrekt, informeer naar de regels rondom de wegcode van de landen waar je door wilt fietsen en voorzie enkele reserveonderdelen. Het is niet alleen een relatief goedkope manier van rondreizen, maar daarbovenop is het ook nog eens goed voor je lijf en is je impact op het milieu verwaarloosbaar. Ik had niet gedacht dat ik dit ooit zou zeggen, maar ik ben ondertussen steeds vaker aan het overwegen om ook eens een fietsreis te ondernemen!
Daarnaast zijn er nog verschillende andere opties, zo kun je te voet vertrekken via een 'eigen route' of meer gekende wandelpaden bijvoorbeeld (een deel van) de Camino de Santiago verkennen. Je kan al liftend op reis vertrekken of via carpoolsites stukjes (betalend) meereizen met mensen die toevallig in jouw richting moeten en nog plaats hebben in hun auto. De boot nemen is ook een optie die nog steeds minder vervuilend is dan het vliegtuig.
Ter plaatse
Eens je op je bestemming bent, kun je nog steeds kiezen voor het huren van fietsen in plaats van een auto. Zo heb ik Berlijn en Formentera al fietsend ontdekt, en ik zou het zo weer doen! Je beleeft de omgeving op een volledig andere manier en let meer op details en leuke plekken dan wanneer je met de auto voorbij raast.
Daarnaast kan je er ook voor zorgen dat je de plek waar je bent zo weinig mogelijk belast door je eigen drinkfles mee te nemen of je flesje water bij te vullen in plaats van telkens een nieuwe te kopen. Hier kun je checken of het kraantjeswater wel of niet drinkbaar is op je reisbestemming. Verder neem je van thuis uit best zo weinig mogelijk verpakkingen mee en laat je natuurlijk geen afval achter. Vul je valies niet met met stenen, schelpen of planten van op dat ene strand maar laat ze liggen en geniet van de herinnering in plaats van het tastbare souvenir.
Kook zelf met het lokale lekkers dat je op de versmarkt op de kop hebt kunnen tikken of ga eten in een klein (familie)restaurant. Steun de lokale economie en probeer er op te letten dat hetgeen je eet uit het land of de streek zelf komt en niet al duizenden onnodige km's afgelegd heeft. Laat fastfoodketens links liggen en laat je onderdompelen in de lokale eet- en drinkcultuur. Hetzelfde geldt voor je overnachting. Door te kiezen voor plaatselijke kleine hotels, hostels of gastgezinnen zal je je niet alleen minder toeristisch voelen, maar heb je ook nog eens kans op handige insider tips en unieke vriendschappen. Ze zijn persoonlijker dan de grote hotelketens en vaak meer basic en op die manier ook meer ecologisch.
Leave nothing but footprints, take nothing but pictures, kill nothing but time.
Kies ook eens lokale projecten boven toeristische trekpleisters, ga zelf op ontdekking, spreek mensen aan in plaats van enkel naar je smartphone te kijken. Geniet van je omgeving, de natuur, de cultuur en wees er dankbaar voor. Toon respect en behandel mensen en plaatsen zoals je zelf zou willen behandeld worden. Wees je bewust van jouw invloed op het al dan niet behouden van al dat moois rondom je. Kies bewust.
Hopelijk kiezen steeds meer mensen ervoor om anders te gaan reizen. Mijn ogen zijn alvast geopend, elke reiziger kan een verschil maken en als je écht van die mooie natuur in dat verre land houdt, zijn er voldoende opties om die natuur zo weinig mogelijk te belasten. Ik heb er in elk geval weer een heleboel reisinspiratie bijgekregen!
