Wees gewaarschuwd, onze vlees-, vis- en zuivelindustrie is vuil, heel vuil. Zo is er gemiddeld 1800 liter water nodig om 120 gr rundvlees op je bord te krijgen, zo'n 630 liter voor dezelfde portie varkensvlees, 200 liter voor één eitje en 100 liter water voor 20 gram kaas*! De impact van deze producten vergt naast veel water ook veel energie en oppervlakte. Maar iedereen kan zijn of haar steentje bijdragen. Als iedereen steeds kleinere hoeveelheden van deze producten kiest, zou er al een betere balans kunnen ontstaan. Je hoeft jezelf niet alles te ontzeggen, minderen is al een grote vooruitgang! Lees snel verder als je nog extra motivatie nodig hebt om die steak de volgende keer toch maar niet te kopen.

Waarom (vaker) vegetarisch of veganistisch eten een goed idee is

Steeds meer harde cijfers over de vleesindustrie doen mij inzien dat ik een goede keuze gemaakt heb door bijna geen vlees meer te eten. Ik wil mijzelf geen vegetariër noemen, ik eet nog zo'n 4 à 5 tal keer per maand vis en als ik ergens uitgenodigd wordt en er is geen veggie eetoptie voorzien, eet ik -als het niet anders kan- ook gewoon mee met de vleeseters. Uit eigen initiatief eet ik eigenlijk geen vlees meer. Maar ter vergelijking, een goeie twee jaar geleden at ik gemiddeld 2 tot 3 keer per dag vlees, en dat elke dag opnieuw. Melk vervang ik ondertussen bijna altijd door havermelk of andere vervangmelk uit een grondstof 'uit de buurt'. Ik moet toegeven dat ik het nog steeds moeilijk vind om kaas en eieren links te laten liggen, maar ook hiervoor zoek ik stilaan naar vervangingen, wat niet evident is voor een cheeselover zoals ik. Eens je de klik gemaakt hebt, valt het best wel mee. Ik mis het zelden en voel mij nog steeds even gezond en goed.

Ik ben er mij nu veel meer van bewust welke kracht je hebt als consument. Vanaf je voor jezelf de keuze maakt om bepaalde middelen vaker links te laten liggen, ben jij alweer één persoon extra die deze keuze maakt en die dus de boodschap meer kracht bij zet. Hoe we nu bezig zijn is helemaal niet verantwoord. Met iets kleins als het wijzigen van je eetpatroon, zet je al een grote stap op ecologisch vlak. Gelukkig is er steeds meer informatie te vinden rond vegetarisch of zelfs veganistisch eten, zonder dat je erg moet inboeten aan je dagelijkse (eet)gewoontes. Daarnaast verhelp je op die manier ook een heleboel onnodig dierenleed. Rond het thema van #Ecoktober ga ik niet verder ingaan op dit laatste, omdat ik mij wil beperken tot de eco-kant van het verhaal. In mijn vorig post vind je alvast de nodige inspiratie voor een heerlijke vegan menu! (zie bovenstaande foto)

Vervuilend vlees en fishy fish

Volgende feiten, onder andere onderzocht door de VN en het World Resources Institute, geven je wat meer inzicht in de impact van vlees (hier volgt even een copy + paste van het cijfermateriaal, zo gaat er geen info verloren, mijn bronnen hiervoor deze, deze en deze):

De wereldwijde veehouderij is volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN verantwoordelijk voor 14,5 procent van alle uitstoot van broeikasgassen, net zoveel als alle transport bij elkaar.

Voor de productie van een kilo biefstuk is gemiddeld 25 kilo voer nodig, en dat moet ergens groeien. Van het mondiale landbouwareaal is 75 procent in gebruik voor de productie van veevoer en als grasland.

Wanneer alle Europeanen vegetarisch zouden eten (geen vleesproducten en eieren), behaalt de EU al voor 2020 de helft van haar milieudoelstellingen.

Volgens het World Resources Institute zijn veehouders verantwoordelijk voor 80 procent van de ontbossing in het Amazonegebied.

De vee-industrie is de grootste veroorzaker van de vervuiling van rivieren en kustwateren met fosfaat en stikstof.

Om een kilo vlees te produceren is evenveel tijd en evenveel ruimte (dus oppervlakte grond) nodig als om 160 kg aardappelen te telen.

De gehele vee-industrie zorgt voor 18% van de totale uitstoot van broeikasgassen.

De klimaatimpact van vis is beperkt, het zit hem vooral in de overbevissing/uitputting van de oceanen en de milieuonvriendelijke manieren waarop de vis gekweekt wordt. Over de visindustrie geef ik je het volgende feiten mee, uit deze, deze, deze, deze en deze bronnen:

Door constante overbevissing kunnen vispopulaties zich niet herstellen en zijn bepaalde vissoorten al tot 90% verminderd in populatie.

Vismethodes waarbij er op de bodem gevist wordt door het gebruik van grote netten, verwoesten hele ecosystemen, waaronder ook voedselrijke koraalriffen waarvan zo'n 25% vissoorten afhankelijk zijn.

Er wordt vaak bijvangst van vissen, haaien, schildpadden en zeevogels die op het aas afkomen, gevangen in de huidige visserij. Deze beestjes zijn onbruikbare bijproducten, ze zijn helemaal voor niets gedood.

Zeeën wereldwijd, en dus ook onze eigen Noordzee, komen door overbevissing steeds dichter bij onomkeerbare schade. Als we verder blijven vissen aan het huidige tempo, zijn de oceanen over 40 jaar leeggevist.

Doordat onze eigen zeeën steeds leger worden, wordt er steeds verder van huis gevist met industriële vissersvloten, zoals in de Stille Oceaan en West-Afrika en zelfs richting de Noord- en Zuidpool. Hierdoor worden de wateren voor de plaatselijke bevolking ook leeggevist en hebben ze zelf (nog) minder eten. De lokale, authentieke visvangst is kleinschalig (met respect voor de natuur) en levensnoodzakelijk voor de bevolking in deze gebieden, de vissersvloten vormen hierdoor een bedreiging voor die bevolking.

De Vlaamse regering heeft voor dit jaar een visquotum ingesteld dat 10% hoger ligt dan de officiële aanbeveling door de International Council for the Exploration of the Sea (ICES). De wetenschappelijke raadgeving wordt dus gewoon genegeerd.

Van de vissoorten die voor verkoop worden gevangen wordt in Europa 88% volledig bevist, bevindt zich op de rand van overbevissing of wordt al overbevist. Van deze 88 procent, zal 30 procent mogelijk niet meer kunnen herstellen.

Niet zo zuivere zuivel

Naast de milieuschade die het (regelmatig) eten van vlees en vis aanrichten, kan er ook niet naast zuivel gekeken worden. Vooral kaas blijkt enorm milieubelastend (snif). De gezondheid van bijvoorbeeld melk wordt al langer serieus in twijfel getrokken en velen (waaronder ikzelf) reageren op melk, waardoor ik hier zelf al enorm in geminderd ben. Maar er zijn nog belangrijkere feiten, die ik hier nog even op een rijtje zet, uit deze, deze en deze bronnen.

Een melkkoe drinkt ruim 100 liter water per dag. In totaal spreken we van 1000 liter water per liter melk (wat vijf keer meer is dan voor sojamelk), en niet minder dan vijf duizend liter water per kg kaas.

Uit de maag- en darmgassen van koeien ontsnapt methaan. Methaan is een broeikasgas, dat ruim twintig keer zo sterk is als CO2. Daarnaast is er het lachgas uit de mest (per dag evenveel uitwerpselen van zo'n 24 mensen) van de dieren. Lachgas is bijna 300 keer zo sterk als CO2.

De wereldwijde bijdrage van de productie, het verwerken en het transport van melk en zuivelproducten in de totale uitstoot van broeikasgassen veroorzaakt door de mens, bedraagt 2,7%.

De uitstoot van broeikasgassen bij productie van 1 kg kaas is bijna 3 keer hoger dan deze voor productie van 1 kg kippenvlees.

Voor een kg kaas is 7 m² grond nodig. Voor een liter melk 0,9 m². Sojamelk scoort 30% beter.

Maak het verschil

Ik was eerlijk gezegd behoorlijk van slag toen ik deze cijfers zag. Ik wist dat het erg gesteld was en dat we best wel beter kunnen, maar dat het zo erg was, had ik niet verwacht. Ook niet dat het mij zo enorm zou raken. Voor velen kan het waarschijnlijk heel vreemd of zelfs belachelijk klinken, maar de immense milieu-impact van deze producten weegt voor mij zwaarder door dan het dierenleed dat vaak gepaard gaat met de productie ervan.

In een recent artikel van Knack las ik dat 13 procent van de Belgen die deelnamen aan het onderzoek minstens drie keer per week vis noch vlees te eten, wat goed is voor 39 dagen vermindering op jaarbasis. Ook consumeert de Belg steeds minder vlees: 51 kg in 2016 ten opzichte van 66 kg in 2005. Amerikaanse onderzoekers die de impact van voedselkeuzes bestudeerden, kwamen tot de conclusie dat zelfs maar één dag in de week rood vlees en zuivel vervangen door kip, vis of iets vegetarisch tot een grotere reductie van de broeikasgasuitstoot leidt dan alles lokaal te kopen.

We zijn op de goede weg en het is helemaal niet moeilijk om deze positieve beweging verder te zetten. Een dag zonder vlees/vis verkleint je voetafdruk met 11 m². Dat is één derde van je dagelijkse voedselafdruk. Je maakt dus al een groot verschil door flexitarisch te eten en vaker vlees of vis uit je maaltijden te schrappen, en je wordt er zeker niet minder gelukkig van!

Ter illustratie van een (uitstap naar een) ander voedingspatroon heb ik in dit artikel verschillende foto's gebruikt van vegetarische of veganistische gerechten die ik eerder eens gemaakt heb en die echt gigantisch lekker waren. Voor meer uitleg of één van de recepten mag je altijd een berichtje sturen!

*Bron: De verborgen impact, alles voor een eco-positief leven, Babette Porcelijn (2017)

#milieu #food #ecooktoberchallenge #ecologie #vegan #veggie #flexitarisch